Rozpoczęły się wakacje. A wraz z nimi, dla niektórych rodziców i dzieci, czas przygotowań do rozpoczęcia nauki w szkole. I, jak wynika z moich rozmów z rodzicami, to także czas zmartwień i wątpliwości czy ich dziecko poradzi sobie na kolejnym etapie edukacji. Stąd też dziś kilka słów o dojrzałości szkolnej.
Dojrzałość szkolna to osiągnięcie takiego stopnia rozwoju intelektualnego, społecznego, emocjonalnego i fizycznego, jaki pozwala dziecku brać udział w życiu szkolnym i opanować treści określone przez program klasy pierwszej. Mam tu na myśli oczywiście stan faktyczny, w jakim znajduje się maluch, a nie myślenie życzeniowe, na zasadzie „do września na pewno się nauczy”.
Uzależniona jest ona zarówno od doświadczeń dziecka, jego dotychczasowego biegu życia jak i od predyspozycji dziecka. Co jeszcze mogło mieć wpływ?
- czy / jak długo dziecko uczęszczało do przedszkola,
- czy miało okazję współdziałać z rodzeństwem lub innymi dziećmi,
- czy dorośli zaspakajali jego potrzeby poznawcze i uczuciowe,
- czy stawiane mu wymagania były dostosowane do jego możliwości a jednocześnie rozwijające pożądane zachowania.
Pisząc o dojrzałości fizycznej mam na myśli prawidłowy rozwój ruchowy dziecka, który jest uwarunkowany prawidłowym rozwojem fizycznym całego organizmu (prawidłowy rozwój narządów wewnętrznych, układu nerwowego, narządów zmysłów, narządu artykulacyjnego). W tym miejscu warto pochylić się także nad sprawnością manualną i grafomotoryczną przyszłego ucznia.
Dojrzałość intelektualna to prawidłowy rozwój umysłowy dziecka. Dziecko jest ciekawe świata (także szkoły i roli ucznia), potrafi porozumiewać się z otoczeniem pełnymi zdaniami, słuchać ze zrozumieniem, wyciągać wnioski i koncentrować się na wykonywanej czynności. Ma także odpowiednio rozwiniętą pamięć oraz percepcję wzrokową i słuchową. Posiada także podstawowe umiejętności matematyczne w zakresie przeliczania. Jeśli masz problem z określaniem poziomu rozwoju intelektualnego swojego dziecka możesz o pomoc poprosić psychologa, który po zastosowaniu odpowiednich narzędzi diagnostycznych, przedstawi Ci szczegółowy opis intelektu dziecka.
W zakresie dojrzałości emocjonalnej dziecko przeżywania emocje, zarówno przyjemne jak i nieprzyjemne, ale także posiada umiejętność zachowania równowagi między wyrażaniem uczuć a ich kontrolą. Potrafi opowiadać o swoich uczuciach w danej sytuacji oraz o uczuciach innych. Dziecko potrafi kierować się w postępowaniu swoimi planami, jest odpowiedzialne za swoje czyny, potrafi przewidzieć skutki swojego postępowania.
Co więc powinno zaniepokoić?
- wzmożona potrzeba opieki
- egoizm uczuciowy („jak mama może zajmować się zmywaniem skoro JA tu płaczę”)
- nie zawiązywanie więzi
- brak współdziałania
- agresja
- lękliwość
- reakcje nieadekwatne do sytuacji (do siły bodźca)
Dojrzałość emocjonalna jest ściśle związana z dojrzałością społeczną.
Dojrzałość społeczna manifestuje się umiejętnością współżycia w zespole. Przyszły uczeń dąży do kontaktów społecznych i są one dla niego ważne. Ważne jest także dla niego uznanie społeczne, czyli po prostu chce być popularne. Dziecko potrafi przestrzegać norm przyjętych przez grupę, obowiązujących w społeczności dziecięcej, na przykład podczas gier czy zabaw, a także w świecie dorosłych, przestrzegając zasad. Spokojnie czeka na to, czego nie może natychmiast otrzymać i rozumie, że dorośli mają ograniczone możliwości w spełnianiu pragnień. W miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych oraz próbuje przewidywać skutki swoich zachowań.
W poście Rozwijanie dojrzałości emocjonalno-społecznej możecie przeczytać o tym, jak jako rodzice możecie pomóc swoim dzieciom w tym zakresie.
Rodziców mających wątpliwości, czy ich dziecko jest gotowe do rozpoczęcia nauki w szkole zawsze zachęcam do podzielenia się tą myślą z wychowawcą przedszkolnym dziecka. Jeśli po takiej rozmowie niepewność będzie się utrzymywać, wtedy może być wskazana rozmowa z psychologiem.
Udostępnij