Emocje Dziecka - psycholog dziecięcy Anna Karcz

Jak stymulować rozwój emocjonalno – społeczny dziecka? Eksperyment!

Nie tylko z racji zawodu, jest to dla mnie niezwykle ważna sfera życia człowieka. Niestety, traktowana po macoszemu przez system edukacyjny. No bo jak to możliwe, że uczymy dziecko jak rozwiązać równanie z dwiema niewiadomymi, a nie uczymy jak radzić sobie w trudnymi uczuciami? Popatrzcie sami, tak na zdrowy rozsądek, ile razy w życiu Wam przydała się ta pierwsza, a ile razy ta druga umiejętność?

Ech, gdyby tak się dało chociaż kilkanaście minut dziennie poświęcać na edukację emocjonalną dziecka…

A może by tak przeprowadzić pewien eksperyment? I przez miesiąc znaleźć 15 minut codziennie na zadbanie o rozwój emocjonalno-społeczny dziecka.

Gdybym miała stworzyć taki plan idealny, nad czym warto w tym czasie popracować, zapewne umieściłabym w nim takie punkty:

  • rozpoznawanie i nazywanie swoich uczuć w konkretnych sytuacjach,
  • rozwijanie umiejętności panowania nad emocjami,
  • ćwiczenie podejmowania określonych czynności, które pomagają regulować emocje,
  • budowanie realnego poczucia własnej wartości dziecka,
  • motywowanie do współdziałania,
  • wdrażanie do samodzielności (nie wyręczanie dziecka z czynności, z którymi jest w stanie sobie poradzić, dawanie możliwości samodzielnej wypowiedzi, formułowanie pytań w taki sposób, by dziecko miało szansę samo na nie odpowiedzieć),
  • akceptowanie wszystkich uczuć dziecka,
  • aktywne, wspierające słuchanie dziecka,
  • stopniowe doskonalenie umiejętności przyswajania norm i zasad społecznych,
  • rozwijanie poczucia obowiązku i odpowiedzialności,
  • uwalnianie dziecka od grania narzuconych ról w domu i szkole,
  • wspieranie procesu budowania wzajemnych relacji między ludźmi – nauczenie dzielenia się, czekania, szanowania innych, przyjmowania odpowiedzialność za swoje zachowanie,
  • uwrażliwianie na kontakt wzrokowy i słuchowy, koncentrowanie uwagi na aktualnej sytuacji, na twarzy mówiącej osoby oraz umiejętność aktywnego słuchania i wykonywania poleceń,
  • wdrażanie nawyku kończenia działań przed rozpoczęciem następnych.

Całkiem tego sporo, ale spokojnie. To sytuacja idealna, do której chcemy dążyć. Zapewne też Wasze dzieci sporo z tych punktów realizują i nie ma potrzeby ich wdrażania.

Jak zacząć? Po pierwsze, i najważniejsze – pobyć z dzieckiem. Poopowiadać mu o swoim dniu, o przeżywanych emocjach (wszystkich, tych przyjemnych i nieprzyjemnych). Pamiętajcie, że dziecko uczy się przez modelowanie, czyli naśladowanie osoby istotnej dla niego. Jeśli sami nie pokażemy dziecku, że można regulować swoimi emocjami poprzez mówienie o ich odczuwaniu, to dziecku ciężko będzie na to wpaść samemu. Mam nadzieję, że wiecie co mam na myśli 🙂 O tym, że wszystkie uczucia są nam potrzebne i nie ma nic w nich złego, dopóki kontrolujemy sposób ich wyrażania, pisałam już w poście Pozytywne strony „negatywnych” emocji.  Dlatego opowiedz swojemu maluchowi, że zdenerwowałeś się dzisiaj w pracy, bo ktoś zjadł Twój jogurt z lodówki, a Ty byłeś bardzo głodny i coraz bardziej zły. Opowiedz co zrobiłeś w tej sytuacji, jak sobie z nią poradziłeś. Pokaż, że akceptujesz wszystkie uczucia swoje i dziecka.

Jak się do tego przygotować? Proszę bardzo. Poniżej zamieszczam literaturę i pomoce, które mogą być przydatne. Warto podkreślić, że nie każda pozycja będzie równie dobrze sprawdzać się dla każdego z Was, jednak myślę, że warto wiedzieć o ich istnieniu.

Na początek może baza dla dorosłych.


Książki dla rodziców/nauczycieli, które polecam:

  • Faber A., Mazlish E.: Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły.
    – absolutna „biblia” dla wszystkich rodziców i nauczycieli. Moim zdaniem powinna być dołączana do wyprawki dla noworodków 😉 Pozostałe książki autorek również zasługują na polecenie, ale oczywiście od czegoś trzeba zacząć.
  • Shanker S.: Self-Reg
    – rzecz o radzeniu sobie z trudnymi sytuacjami, samoregulacji i zarządzaniem emocjami by pomóc dziecku powrócić do stanu zrównoważenia, który jest niezbędny do jego rozwoju.
  • Steinke-Kalembka J.: Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną
    – książka, w której znajdziesz sporo o budowaniu wspierającej relacji i współdziałaniu jako kluczu do tego, by dziecku chciało się chcieć.
  • Nelsen J.: Pozytywna Dyscyplina
    – pomoże lepiej zrozumieć trudne emocje (i zachowania) dziecka oraz da konkretne narzędzia, dzięki którym będziesz mógł dać mu wspracie w ich przeżywaniu.

Ale, w tym miejscu UWAGA!!! To, że nie przeczytałeś powyższych książek nie oznacza, że nie możesz pracować z dzieckiem nad rozwojem emocjonalno-społecznym!

Co dalej? Z jakich konkretnych pomocy można skorzystać?


Książki dla dzieci, które polecam:


Karty pracy, które polecam:


Gry planszowe, które polecam:


Co z tym wszystkim zrobić? Poczytaj z dzieckiem książeczki o emocjach, wypełnijcie razem karty pracy, pograjcie w gry uczące ich wyrażania (tak, to te powyżej). Możecie także sięgnąć po bajkę „W głowie się nie mieści” i różne wydawnictwa jej dotyczące. Pobawcie się w rysowanie swoich uczuć. Pokazujcie sobie nawzajem jakie macie miny kiedy odczuwacie różne emocje.

Pomysłów jest naprawdę mnóstwo. Zachęcam do dzielenia się także swoimi poniżej, w komentarzach 🙂

Bardzo jestem ciekawa rezultatów tego eksperymentu. Jestem pewna, że uda Wam się go zrealizować 🙂

Udostępnij

Anna Karcz

Jestem psychologiem dziecięcym i specjalistą terapii pedagogicznej. Specjalizuję się w pracy z dziećmi i młodzieżą oraz rodzicami. Dzieciom towarzyszę w przeżywanych trudnościach oraz pomagam w wyrażaniu emocji z nimi związanymi.

więcej o autorze

Książki

Bajki z uczuciem (miłość) – Nawet nie wiesz, jak bardzo cię kocham

Nie wiem dla kogo bardziej jest ta książka – dla dzieci czy dla dorosłych. Jedno...

Czytelnia

„Dlaczego nie mogę być piękna?” Kształtowanie się wizerunku ciała dziewczyny

Prowadzenie warsztatów na temat wizerunku własnego ciała z nastolatkami to jeden z tych fragmentów mojej...

Książki

Uczucia Maksa – opowiadania dla najmłodszych 

Z postacią Hipopotama Maksa spotkamy się za sprawą książeczki „Uczucia Maksa”, którą dla dzieci napisała...

Karty pracy

Wielkanoc – karta pracy

Karta pracy, którą chcę dziś zaproponować, pomoże osobie ją wypełniającej przyjrzeć się emocjom i potrzebom...

Obserwuj mnie na Instagramie @emocjedziecka