Na pewno spotkaliście się z przekonaniem, że ludzie ładni mają łatwiej w życiu. Jedną z istotnych prawidłowości, odnoszącą się do zjawiska atrakcyjności fizycznej, jest powszechne przeświadczenie, iż atrakcyjny wygląd jest ściśle powiązany z innymi pożądanymi cechami. Osobom ładnym przypisuje się zdecydowanie więcej cech pozytywnych i daje lepsze prognozy pomyślności. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni są przekonani, że ludzie atrakcyjni odnoszą więcej sukcesów, są bardziej inteligentni, lepiej przystosowani, bardziej sprawni społecznie, bardziej interesujący, zrównoważeni, fascynujący, niezależni i bardziej atrakcyjni w porównaniu z osobami mniej atrakcyjnymi fizycznie. To przeświadczenie jest obecne także w świadomości dzieci już od najmłodszych lat.
Faktem jest więc, że rówieśnicy atrakcyjni fizycznie są bardziej lubiani. Istotne jest również, że stopień popularności wśród grupy rówieśniczej i to jak bardzo dzieci są przez innych lubiane wpływa na to, co myślą one o swojej atrakcyjności. Oznacza to, że mogą zacząć spostrzegać siebie w sposób zgodny z takim wizerunkiem jaki narzuca im grupa.
A teraz trochę teorii – obraz ciała stanowi umysłową reprezentację zawierającą w sobie percepcję wyglądu, uczucia i myśli związane z ciałem, poczucie, jak człowiek czuje się w swoim ciele oraz jakie dostrzega możliwości swojego ciała. Każda nowa informacja jest włączana we własny wizerunek ciała. Jeśli informacja ta jest przetwarzana zmienia się obraz ciała. Ocena wizerunku ciała może obejmować szeroki zakres postaw, takich jak zadowolenie, brakiem satysfakcji z ciała czy zniekształcenia jego wizerunku. Rozwój obrazu ciała jest płynnym procesem, który objawia się zmianami o różnym nasileniu. Może się on zmieniać pod wpływem nastroju czy też uwag, zarówno pozytywnych jak i negatywnych pochodzących od innych ludzi.
Grupy rówieśnicze mogą wspierać rozwój pozytywnego wizerunku ciała, ale mogą także podtrzymywać, a nawet pogłębiać symptomy zaburzeń. Wzajemne wsparcie może sprzyjać nadmiernej koncentracji na kwestiach atrakcyjności fizycznej oraz podtrzymywaniu patologicznych wzorców zachowania typowych dla zaburzeń odżywiania. Niski poziom wsparcia społecznego ze strony rówieśników jest także silnym predyktorem napadowego objadania się.
Trudno przecenić znaczenie rówieśników dla kształtowania się obrazu własnego ciała. Choć wpływ ten jest szczególnie duży w okresie dorastania, to jednak nie sposób nie zauważyć go także u młodszych dzieci. Dzięki porównaniom z innymi już kilkuletnie dzieci mają świadomość na przykład o tym, że są grube. Jednocześnie wykształca się wśród nich negatywny stereotyp grubej osoby, który w połączeniu z własną otyłością prowadzi do zaniżonej samooceny. Dziewczynki w tym wieku wierzą także, że będą bardziej lubiane, gdy będą szczuplejsze. To właśnie one biorą sobie bardziej do serca docinki rówieśników odnoszące się do ich wyglądu.
Porównania z rówieśnikami pod różnymi względami są całkiem naturalne. Konfrontacje takie jednak mogą skutkować spadkiem samooceny w zakresie własnego wyglądu, ogólnej samooceny i zadowolenia, gdy osoba z którą się porównujemy postrzegana jest jako bardziej atrakcyjna, lub podniesieniem samooceny, gdy obiekt porównań oceniany jest jako mniej atrakcyjny.
Tak naprawdę to łatwiej w życiu mają tylko i wyłącznie osoby pewne siebie. I tu już rola rodziców. Warto zatem pamiętać, że jeżeli chcemy mieć w domu pewnego siebie dziecka musimy dołożyć starań o rozwój zdrowej i stabilnej samooceny dziecka.
Anna Karcz – psycholog, terapeuta pedagogiczny
Bibliografia:
Aronson E., Wilson, T. D., Akert, R. M. (1997). Psychologia społeczna. Serce i umysł. Poznań: Zysk – S-ka.
Brytek-Matera A. (2008). Obraz ciała – obraz siebie. Wizerunek własnego ciała w ujęciu psychospołecznym. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Głębocka A. (2009). Niezadowolenie z wyglądu a rozpaczliwa kontrola wagi. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Głębocka, A., Kulbat, J. (2005). Czym jest wizerunek ciała? W: A. Głębocka, J. Kulbat (red.), Wizerunek ciała. Portret Polek (s.9-28). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Udostępnij