Arteterapia to twórczy trening, który może być z powodzeniem wykorzystywany w pracy z dzieckiem. Stanowi ona bezpieczny i akceptowany przez dzieci i młodzież sposób wypowiedzi tego, co jest trudne do opisania słowami. Daje możliwość symbolicznego wyrazu trudnych przeżyć, doświadczeń i emocji w bezpiecznych warunkach, w formie mówienia „nie wprost”. Często też obniża napięcie i pomaga nazwać problem. Stosując tę formę terapii zachęcamy także do twórczego spędzania czasu, podczas którego dzieci (chociaż na chwilę) wyzbywają się problemów, w związku z czym dochodzi także do wyciszenia i swego rodzaju oczyszczenia, co przejawia się często jako odczucie ulgi i lekkości wewnętrznej.
Mimo, iż terapia sztuką kojarzy nam się głównie z pracą z dziećmi, to każdy bez względu na wiek i płeć może korzystać z jej dobrodziejstw. Arteterapia pomaga w tworzeniu odpowiednich warunków wypoczynku, sprzyjających regeneracji i nabraniu nowych sił niezwykle potrzebnych w przezwyciężaniu codziennych problemów. Niektórzy są nawet zdania, że ta forma obcowania ze sztuką ma moc terapeutyczną oddziałującą w sposób zbliżony do właściwości leku, tyle że całkowicie naturalnego i bezpiecznego. Ma również istotny wpływ na ujawnianie się tłumionych emocji oraz pomaga w rozładowaniu i przekształcaniu niekorzystnych stanów napięcia i frustracji. Arteterapia posiada też walory relaksacyjne, odprężające oraz stymulujące, rozbudza korzystne emocje i pozytywnie wpływa na samopoczucie.
Arteterapia obejmująca terapię przy użyciu sztuk plastycznych posiada własne metody i techniki terapeutyczne. Dobór metod jest uzależniony od grupy wiekowej i jej możliwości, rodzaju zajęć oraz celu pracy. Wśród metod pracy w ramach zajęć z arteterapii można wymienić te wszystkie, które pozwolą zrozumieć temat, wyobrazić sobie efekt końcowy, obserwować i praktycznie uzmysłowić proces tworzenia, ale także te, które pobudzą do ekspresji plastycznej. Może to być zarówno pokaz angażujący różne zmysły czy obserwacja, jak i metody praktycznego działania, jak projektowanie, modelowanie lub kopiowanie. Wśród różnorodnych technik plastycznych można zaproponować między innymi techniki malarskie, graficzne, collage czy rzeźbę. Świetnym pomysłem jest także wykorzystanie łatwo dostępnych w ostatnim czasie kolorowanek antystresowych czy mandali. W poście Mandale (nie tylko) dla dzieci piszę o tym, jak można zastosować je w procesie wspierania dziecka.
Warto wspomnieć również o tym, co jest bliskie szczególnie małym dzieciom, czyli o malowaniu spontanicznym, którego celem jest przyzwolenie ma dowolny sposób kreatywności. Może polegać na malowaniu bez jakiegokolwiek wzoru. W pracy z dziećmi świetnie sprawdza się także metoda malowania dziesięcioma palcami, która nawiązuje do naturalnej fascynacji substancjami o konsystencji błota.
Arteterapia skłania do tego, by osoba z którą pracujemy się otworzyła, zrozumiała to, co w niej tkwi, a tym samym to zaakceptowała i uzewnętrzniła. Dlatego niezwykle ważne jest nie poddawanie ocenie wytworu. Trzeba pamiętać, że jej funkcją nie jest stworzenie arcydzieła, które będzie podziwiane na wystawach, ale umożliwienie dziecku odreagowania nagromadzonych emocji oraz nabranie dystansu do samego siebie oraz innych ludzi, z którymi się spotyka.
Wszyscy, którzy kiedykolwiek zastosowali elementy terapii sztuką w pracy z dzieckiem wiedzą, że wywołuje ona uśmiech, pomaga nawiązywać i utrzymywać kontakty werbalne i niewerbalne dzieci z terapeutą oraz z grupą rówieśniczą. Daje możliwość lepszego poznania siebie, jest przygodą z procesem tworzenia oraz z twórczym myśleniem. Trzeba jednak pamiętać, że jak w przypadku każdego rodzaju terapii, może być ona zakończona powodzeniem tylko wtedy, gdy uczestnicy pochodzą do niej w sposób otwarty a w jej trakcie panuje przyjazna atmosfera.
Anna Karcz – psycholog, terapeuta pedagogiczny
Bibliografia:
-
Arciszewska – Binnebesel A., Arteterapia. Szczęśliwy świat tworzenia, Wydawnictwo BEA, Toruń 2003
-
Konieczna E., Arteterapia w teorii i praktyce, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2003
Udostępnij